Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte küresel petrol piyasasında kartlar yeniden dağıtılıyor
Rusya-Ukrayna Savaşı’nda bir yılı geride bırakan Batılı devletlerin Rusya’nın petrol ihracatına yönelik yaptırımları, kısıtlamaları ve tavan fiyat uygulamalarıyla derinleşen güç krizi, petrol piyasasında kartların yeniden dağıtılmasına neden oldu.
Kovid-19 salgını sonrası arz ve arz krizlerinin başladığı ve küresel ekonomilerin yüksek enflasyonla boğuştuğu bir dönemde patlak veren Rusya-Ukrayna Savaşı sonucunda petrol piyasası çalkantılı bir döneme girdi.
Rusya’nın savaş gelirlerini baltalamak isteyen Batılı ülkeler, dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi olan Rusya’nın petrol ve gaz ihracatını ağır ekonomik yaptırımlara maruz bıraktı.
Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik yaptırımları ve Rusya’dan gelen karşı adımların küresel arz arzını bozacağı endişesi küresel petrol piyasalarını tedirgin ederken, bu durum petrol fiyatlarının rekor seviyelere ulaşmasına neden oldu.
Uluslararası referans olarak kabul edilen Brent petrolün varil fiyatı geçen yıl 7 Mart’ta 139,13 dolara kadar çıkarak 2008 Temmuz’dan bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Brent petrolün varil fiyatı savaşın başlamasına bir gün kala 23 Şubat 2022’de 98,71 dolarla en yüksek seviyesinden işlem gördü.
Ancak yılın ilk yarısında rekor artış kaydeden Brent petrolün varil fiyatı, yılın ikinci yarısında küresel piyasalarda artan talep endişelerinin arz endişelerinin önüne geçmesiyle geriledi. Brent petrolün varil fiyatı 9 Aralık 2022’de 75,64 dolara geriledi.
Yaptırım kararları ve tedarik endişeleri
Geçen yıl 24 Şubat’ta başlayan savaşta Rusya’ya en büyük tepki Avrupa Birliği (AB) ve G7 ülkelerinden geldi.
Rusya’ya geniş bir yelpazede yüzlerce yaptırım uygulayan AB, 6’ncı yaptırım paketi kapsamında 3 Haziran 2022’de Rus ham petrolüne ve petrol tesislerine ambargo kararı aldı. Geçiş döneminin ardından AB ülkeleri, Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol ithalatını 5 Aralık 2022’de, rafine petrol eseri ithalatını ise 5 Şubat’ta durdurdu.
AB ülkeleri, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başlamasından kısa bir süre önce, Ocak 2022’de Rusya’dan ortalama 2,4 milyon varil ham petrol ithal ederken, ham petrol yaptırımlarının yürürlüğe girdiği Aralık 2022’de bu sayı 1 milyon varile ulaştı ve ardından yılın Ocak ayında 600 bin varile geriledi.
2022 Ocak ayında günlük 1,5 milyon varil olan petrol ürünleri ithalatı, 2022 Aralık ayında 1,2 milyon varil, Ocak ayında ise yaklaşık 700 bin varil/güne ulaştı.
Moskova’nın gelir akışı üzerindeki baskıyı daha da artırmayı hedefleyen AB, bu dönemde G7 ülkeleriyle tavan fiyat uygulamasını da hayata geçirdi. Bu kapsamda, 5 Aralık 2022’de Rusya’dan üçüncü ülkelere deniz yoluyla taşınan ham petrolün varil fiyatı 60 dolar, motorin, akaryakıt gibi birinci sınıf Rus petrol ürünlerine 5 Şubat itibarıyla 100 dolar tavan fiyat uygulanacak. -petrol (sıvı) akaryakıt gibi ürünlere de varil başına 45 dolar tavan fiyat getirildi).
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) geçtiğimiz ay yayınladığı petrol raporunda, AB yaptırımlarının Rusya’nın petrol endüstrisi üzerinde kapsamlı bir etkisinin olup olmayacağının şu an için net olmadığının altını çizmiş ve yaklaşık 1 milyon varil Rus petrolünün Rusya’dan çekileceğini varsaymıştı. yaptırımlar nedeniyle bu yılın ilk çeyreğinde piyasada. ???????
ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından Rusya’ya yönelik açıklanan ekonomik yaptırımların ardından Shell, bp, Totalenergies, ExxonMobil, Eni ve Equinor gibi birçok petrol devi birbiri ardına Rusya’daki yatırımlarından çekilme kararı aldı.
Arz sıkıntısına çözüm arayışında stratejik rezervler devreye girdi
Rekor seviyelere ulaşan ve ekonomileri olumsuz etkileyen petrol fiyatlarına karşı önlem almaya çalışan dünyanın en büyük petrol üreticisi ABD, geçen yıl Mart ayında ülke topraklarından toplam 180 milyon varil ham petrol arz edeceğini açıklamıştı. pazara stratejik petrol rezervleri.
ABD’nin bu saldırısı ile petrol fiyatlarındaki artış kesintili de olsa sınırlı kalsa da ülkenin acil durumlar için stokladığı stratejik ham petrol rezervlerinden önemli miktarda petrol stokunu ülkeye açması tartışmaları da beraberinde getirdi.
Buna rağmen bu satışları sürdüren ABD’nin stratejik petrol rezervleri Aralık 1983’ten bu yana en düşük seviyeye geriledi.
IEA üyesi ülkeler de Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle küresel petrol piyasalarında arz sıkıntısı yaşanmamasını sağlamak için acil durum rezervlerinde bir miktar petrol açtı.
Öte yandan ABD başta olmak üzere bazı Batılı devletlerin OPEC+ kümesine üretim artışı yönündeki baskıları da arz yetersizliği analizi olarak sonuçsuz kaldı. OPEC+ kümesi, Çin’deki Kovid-19 salgını nedeniyle talepteki düşüşü gerekçe göstererek Ekim 2022’den itibaren prestijli günlük 2 milyon varillik arz kesintisine gitti.
Rusya’nın karşı adımları gecikmedi
Batılı ülkeler yaptırımlarını birer birer uygularken, Rusya yaptırımlara tepki olarak 1 Şubat’tan itibaren fiyat limitine uyan ülke ve şirketlere petrol satışını yasakladı.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak 10 Şubat’ta ülkesinin ham petrol üretimini Mart ayından itibaren günde 500.000 varil azaltacağını duyurdu.
İlerleyen günlerde Rusya’nın petrol ihracatının büyük bölümünün yaptırım uygulamayan ülkelere olacağını açıklayan Novak, Rusya’nın ham petrol ve kondensat ihracatının yüzde 80’ini, rafine ürün ihracatının yüzde 75’ini ise “dost” ülkelere yapmayı planladığını söyledi. .
Novak, geçen yıl yaptırımlara rağmen Rusya’nın petrol ihracatının yüzde 7,5 büyüyerek günde yaklaşık 4,9 milyon varil düzeyine ulaştığı, 2022’de ham petrol ve petrol artefaktı üretiminin ise günde 10,75 milyon varil olarak gerçekleştiği bilgisini paylaştı. .
IEA verilerine göre Rusya, 2021 yılında günde toplam 10,5 milyon varil ham petrol ve petrol eseri üretti.
Çin ve Hindistan’ın artan ağırlığı
Batılı ülkelerin söz konusu yaptırımları ve Rusya’nın karşı hamleleri, küresel petrol piyasasında ticaret yollarının da değişmesine neden oldu.
AB, Rusya’daki boşluğu Orta Doğu, Batı Afrika, Norveç, Brezilya ve Guyana gibi diğer petrol üreticisi ülkelerle yaptığı yeni ithalat anlaşmalarıyla doldurmaya çalışırken, AB ülkeleri gibi geleneksel pazarlarını kaybeden Rusya, ihracatını sürdürmektedir. Çin ve Hindistan başta olmak üzere Asya pazarlarında ham petrole petrol ihracatı. bağımlılığı yüksek olan ülkelere
IEA’nın son aylık petrol piyasası raporuna göre, Hindistan’ın geçen yıl Rusya’dan yaptığı ham petrol ithalatı günlük ortalama 900.000 varil iken Ocak ayında tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 1.6 milyon varile yükseldi. Çin geçen yıl günde ortalama 1,9 milyon varil ithalat yaparken, Ocak ayında bu sayı 2,3 milyon varile çıktı.
